سید محمود موسوی یادداشت/ شاگردان من قرار نیست نقاش بشوند، قرار است انسان بشوند

                  

پیوستگی در کار فرهنگی یک اصل است. وقتی مفهومی در جاهای مختلف نشان داده بشود و کار بشود بهتر در ذهن می‌نشیند.

پیوستگی در کار فرهنگی یک اصل است. وقتی مفهومی در جاهای مختلف نشان داده بشود و کار بشود بهتر در ذهن می‌نشیند. به عنوان مثال وقتی میخواهیم به کودکان، نوع جهان بینی سردمداران آمریکایی و غربی را نشان بدهیم علاوه بر توضیح زبانی پخش انیمیشن‌های «آتو» و توضیح درباره‌ی نحوه‌ی عملکرد غربی‌ها، به همراه نقاشی با موضوع انیمیشن‌ها و بازی کردن در نقش شخصیت‌ها و کارهایی از این دست به جا افتادن مطلب کمک می‌کند. کودکان نیاز دارند که با تفریح که اقتضای سنشان است بیاموزند و این مهم از زمان ورود به مدرسه تقریبا فراموش می‌شود.

در مهد‌ها و پیش‌دبستانی‌ها هنوز بازی جای خوبی دارد اگرچه آن هم با آمدن روش های سخیف و ماشینی مانند یو سی مس در حال نابودی است. بنده شب‌های جمعه استراتژی برای کودکان درس می‌دهم که کار استاد عباسی عزیز است. شب‌های دیگر هم موارد دیگری دارم و عمدتا نوع کارم با استفاده از تصویر است. حتی در بحث استراتژی هم گاهی برای ساخت یک کلیپ 5 دقیقه‌ای مرتبط با درسم یک روز تمام اینترنت را زیر و رو می‌کنم تا بتوانم مفهوم را تصویر کنم.

در نقاشی‌های حاضر که با امکانات بسیار ساده یعنی یک بسته مداد رنگی و چند مداد سیاه و پاک‌کن و تراش و دو بسته ماژیک که جمعا 15000 تومان نمی‌شود کار کرده‌ایم. مهم نیست که بچه‌ها بتوانند مفهوم موجود در انیمیشن‌ها یا فیلم‌ها را به تصویر بکشند یا خیلی دقیق باشند، مهم این است که بچه‌ها بدانند درباره‌ی چه چیزی نقاشی می‌کشند. من به آنها به خاطر بیرون زدن از خط و امثال اینها ایراد نمی‌گیرم. شاگردان من قرار نیست نقاش بشوند. قرار است انسان بشوند؛ البته در این مسیر همه فن حریف خواهند شد اما این هدف نیست.

تلاش بنده این است که قبل از اینکه رسانه‌های بیگانه از دست ما، من جمله صداوسیمای خودمان چهارچوب تصوری تعریف شده‌ی غربی‌ها را به کودکان بدهند من این کار را بکنم. پیشنهاد می‌کنم دوستان دیگر هم سعی کنند اختلافات فرهنگی تشیع به صورت خاص و اسلام به صورت عام(و درستی و زیبایی آن) را با نگاه غربی‌ها که ملغمه‌ای‌ است از سکولاریزم و لیبرالیزم و امثالهم و در یک کلام اومانیسم، برای بچه‌ها روشن کنند.

به عنوان مثال در مجموعه «این ده مرد» توضیح مختصر و البته نامناسب برای بچه‌ها درباره‌ی شهید بروجردی وجود دارد. من نوع برخورد این شهید و به تبع آن نگاه اسلام به چنین مقوله‌ای را توضیح دادم(این که شهید بروجردی تمام تلاشش این بود که به مردم آسیبی نرسد). در تقابل با آن در انیمیشن «آتو» در قسمتی که سربازان را انتخاب می‌کنند و شماره 300 که قرار است بچه‌ها را از دست تروریست‌ها نجات بدهد همه بچه‌ها را هدف قرار می‌دهد و فرمانده نه تنها ناراحت نمی‌شود بلکه خوشحال هم می‌شود، نوع نگاه غربی‌ها را توضیح دادم.

بعد از این که این دو نگاه را تا حد خیلی سطحی و کودکانه درس دادم و چندبار این دو بخش را نمایش دادم از بچه‌ها خواستم که با توجه به این دو انیمیشن نقاشی بکشند. البته نقاشی‌ها ادامه دارند و من مفاهیم مختلفی را که در فیلم‌ها می‌بینم کار میکنم و درس می‌دهم. هرچقدر بشود با بازی‌ها و نقاشی و کاردستی و امثال اینها ذهن بچه‌ها را درگیر موضوع کنیم کار عمیق‌تر خواهد بود.

این البته با آنچه در ذهن بنده است فاصله‌ی زیادی دارد زیرا انیمیشن‌ها را من نساخته‌ام و باید بر اساس آنچه هست کار کنم و اگرچه دوستان خوب کار کرده‌اند اما با آنچه باید باشد فاصله زیادی دارند. تا اینجای کار انیمیشن آتو بهترین ساخت را از این نظر دارد؛ مثلا لبخند فرمانده در برابر نابود شدن بچه‌ها در انتقال مفهوم مورد نظر بنده بسیار کمک کننده بود. و البته در انیمیشن «پرواز تا بی نهایت» لبخند مرتضی خیلی بیان کننده بود و آنچه من از مدت‌ها قبل طی دو سه درس مختلف درباره‌ی شهادت و راه درست و شجاعت و ایمان و بهشت و امثال اینها گفته بودم با این لبخند مرتضی قبل از برخورد کامل شد، ملموس شد.

در همین راستا مترصد فرصتی هستم تا وارد انیمیشن سازی بشوم و مفاهیم را در بین فریم‌ها جاسازی کنم زیرا عمیق‌ترین مفاهیم را می‌توان با انیمیشن‌ها و فیلم‌ها آموزش داد. اگر بشود بین آنچه بنده در ذهن دارم برای فضای آموزشی با توان انیمیشن سازی دوستان پیوند برقرار کرد شاهد تحولی در انتقال مفاهیم ارزشی اسلام به کودکان خواهیم بود.