عدم انتخاب فیلم «محمد(ص)» برای حضور در جشنواره برلین

عدم انتخاب فیلم «محمد(ص)» برای حضور در جشنواره برلین

بازهم جشنواره‌هایی که سیاسی نیستند؛ وقتی فیلم زیرزمینی جعفر پناهی انتخاب می‌شود و فیلم «محمد(ص)» نه!

گروه فرهنگی – رجانیوز: هفته‌ی گذشته در مطلبی(اینجا) از انتخاب فیلم «تاکسی»، تازه‌ترین ساخته‌ی جعفر پناهی در دوران ممنوع‌الکاری، برای حضور در بخش مسابقه‌ی جشنواره برلین خبر دادیم. سومین فیلمی که در دوران محکومیت پناهی ساخته شده است و در جشنواره برلین به نمایش درمی‌آید. پناهی پیش از این دو سال قبل با فیلم «پرده» خرس نقره‌ای بهترین فیلم‌نامه شصت و سومین جشنواره فیلم برلین را به دست آورد و سال قبلش نیز با فیلم «این یک فیلم نیست» در این فستیوال حاضر شده بود.

  به گزارش "رجانیوز"، اما نکته‌ی مهمی که در کنار انتخاب فیلم زیرزمینی پناهی برای بخش اصلی این جشنواره، می‌تواند تصویر درست‌تری را از رویکردهای جشنواره‌های غربی نشان دهد عدم انتخاب فیلم «محمد(ص)» مجید مجیدی، بزرگترین ساخته‌ی تاریخ سینمای ایران، برای شرکت در این جشنواره است.

مسئله‌ی اساسی در این بین اما این است که فیلم سی میلیون دلاری «محمد(ص)» ترکیبی از بهترین‌های سینمای جهان را هم در مراحل تولید در اختیار داشته و اثری کاملاً بین‌المللی است و همین عمق تاثیر سیاست بر محافل هنری غرب را نشان می‌دهد. عدم حضور فیلم «محمد(ص)» درحالیست که مجید مجیدی خود در سال ۲۰۰۸ در همین جشنواره برای ساخت فیلم «آواز گنجشک‌ها» نامزد خرس طلایی شد و پیش از آن نیز برای فیلم «بچه‌های آسمان» جزو ۵ نامزد نهایی جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار قرار گرفته بود.

مجیدی برای ساخت «محمد(ص)» هم از بزرگان سینمای جهان بهره برد. ویتوریو استورارو که برای فیلم‌های «اینک آخرالزمان» (۱۹۷۹)، «آخرین امپراتور»(۱۹۸۷) و «قرمز‌ها»(۱۹۸۱) سه جایزه اسکار گرفته است مدیر فیلمبرداری فیلم مجیدی بوده‌است و اسکات ای.‌اندرسون نیز که برای طراحی جلوه‌های ویژه «باب» برنده اسکار شده است و طراحی جلوه¬های ویژه فیلم‌های «ماجراهای تن‌تن»، «ترمیناتور۲» «دروازه‌ نهم» و «کینگ‌‌کنگ» را در کارنامه دارد، طراحی جلوه‌های ویژه «محمد(ص)» از جمله حمله سپاه ابرهه را بر عهده داشته است.

جز این دو، میلژن کرکا کلژاکویچ هم که برنده جایزه سزار و آکادمی فیلم اروپا و همچنین نامزد دریافت جایزه اِمی بوده است به عنوان طراح تولید، صحنه و دکور در این فیلم حضور داشته است و طراحی گریم «محمد(ص)» هم به جیانتو دِروسی ایتالیایی سپرده شده بود که گریم فیلم‌هایی مانند «مردی با ماسک آهنی»، «روزی روزگاری در غرب» و «۱۹۰۰» را بر عهده داشته است.

ای. آر. رحمان هندی هم آهنگسازی فیلم را انجام داده که تاکنون برنده جوایز بسیاری از جمله پانزده جایزه «فیلمفیر»، چهار جایزه ملی فیلم هند، دو جایزه گِرَمی، یک جایزه بفتا، یک جایزه گلدن گلوب و دو جایزه اسکار شده و مجله تایم در سال ۲۰۰۹ او را در لیست «تایم ۱۰۰» به عنوان یکی از صد فرد تأثیرگذار در جهان جای داده است.

مایکل اُکانر انگلیسی و برنده اسکار نیز به عنوان طراح لباس «محمد(ص)» فعالیت داشته که سابقه دریافت جایزه‌های اسکار و بفتا برای «دوشِس» و نامزدی جایزه‌های اسکار و بفتا برای «جِین اِیر» را دارد و طراحی لباس «قاضی دِرِد»، «آخرین پادشاه اسکاتلند» و «عقاب» در کارنامه‌اش دیده می‌شود.

با وجود این تعداد چهره‌ی جهانی هم اما بزرگترین فیلم تاریخ سینمای ایران، فیلمی که برخلاف غالب دیگر آثار ایرانی حاضر در این جشنواره‌ها، نه بر علیه حکومت، بلکه با تائید آن و برای نشان دادن چهره‌ی واقعی پیامبر اکرم(ص) ساخته شده است مجوز نمایش در برلین را نیافت. جشنواره‌ای که امسال ریاست هیئت داوران آن را «دارن آرنوفسکی» برعهده دارد که اخیرا با ساخت فیلم نوح اعتراضات بسیاری را در سطح جهان برانگیخت. نمایش «نوح» در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شد و حتی واتیکان هم آن را خلاف حقیقت و معارض با کتاب مقدس اعلام کرد. آرنوفسکی اما پیش از ساخت یک فیلم «ضدایرانی» را هم در کارنامه داشت. فیلم «کشتی‌گیر» که یکی از گل‌درشت‌ترین ساخته‌های ضدایرانی سال‌های اخیر آمریکاست و در سال 2008 از سوی انجمن فیلم آمریکا به عنوان بهترین فیلم سال انتخاب شد.

با این‌همه اما نکته‌ی اصلی در این بین عدم حضور فیلم «محمد(ص)» در این جشنواره یا جشنواره‌هالی دیگر نیست. «محمد(ص)» اساسا فیلمی نیست که ظرف مناسب دیده شدن آن جشنواره‌های غربی باشد. این فیلمی است که احتمالا پخش‌کننده‌های بزرگ جهانی نیز به آن روی خوش نشان نخواهند داد و طبعا به دلیل محتوای فیلم باید بصورت مستقل و با رایزنی در کشورهای مختلف به دست مخاطب جهانی برسد و سیستم‌های مرسوم و شناخته‌شده‌ی جهانی احتمالا کمکی در جهت دیده شدن این فیلم نخواهند کرد.

نکته‌ی اصلی از کنار هم قرار دادن حضور «تاکسی» جعفر پناهی به همراه یکی از فیلم‌های حذف‌شده‌ی جشنواره فجر امسال در برلین و عدم حضور «محمد(ص)» شکل می‌گیرد. از مقایسه‌ی کیفیت ساخت این فیلم‌ها با هم و توجه به این سوال که «آیا جشنواره‌های جهانی سیاسی هستند یا فقط به کیفیت ساخت فیلم‌ها توجه دارند؟»